Bijdragen aan het Klimaatakkoord van Parijs. En de risico’s die de beleggingsportefeuille loopt door de energietransitie en klimaatverandering, beperken. Dat zijn de belangrijkste redenen voor het Klimaatactieplan, blijkt uit het verhaal van Louise Kranenburg. En die klimaatdoelen zijn zeker ambitieus, vertelt de Manager Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Detailhandel: “Om te komen tot 100% reductie van de CO2-uitstoot van onze beleggingen in 2050 hebben we als tussendoelen -39% in 2025 en -60% in 2030 vastgesteld. Zo maken we het concreet voor de korte termijn.”

Het Klimaatactieplan is voor Pensioenfonds Detailhandel de komende jaren het ‘spoorboekje’. Belangrijk actiepunt is om meer verantwoorde beleggingskeuzes te maken, met concrete doelen zoals 20% duurzame beleggingen in beursgenoteerde aandelen en obligaties in 2030. Daarnaast: in gesprek gaan met bedrijven om ze duurzamer te laten werken en duurzame doelen per sector opstellen. En last but not least eerlijk communiceren over de inspanningen en resultaten.

Veel werknemers zullen denken: ‘Belangrijk, verantwoord beleggen, maar ik wil ook een goed pensioen!’
“Terecht, zo kijken wij er ook naar. Daarom streven wij continu naar de juiste combinatie van wat goed is voor mens en milieu én wat goed rendement oplevert. Daarom hebben we onze duurzaamheidsdoelen verder aangescherpt en hebben we in 2019 en 2020 indexbouwer FTSE Russell twee duurzaamheidsindices laten maken voor aandelen in ontwikkelde en opkomende markten. Vorig jaar hebben we onze portefeuille met bedrijfsleningen verder verduurzaamd. Concreet betekent dat: we zijn meer gaan investeren in leningen aan bedrijven of sectoren die duurzaam werken, en minder in de achterblijvers. En dat niet alleen bij de aandelen waarin we beleggen, maar ook bij bedrijfsobligaties.”

Om hoeveel geld gaat dat, die duurzame bedrijfsleningen?
“Inmiddels zo’n € 3 miljard. Bij het selecteren daarvan laten we ons leiden door ‘onze’ vier Sustainable Development Goals (SDG’s, zie kader) van de Verenigde Naties. Een daarvan is klimaatactie. In onze portefeuille van bedrijfsleningen vertalen we dat als volgt: we verwachten dat deze groep bedrijven de CO2-uitstoot tegen 2025 met minstens 69% verlaagt. We willen ook nog op dezelfde manier een andere bedrijfsleningenportefeuille ombouwen, dat moet tot 45% CO2-reductie leiden.”

Wat hebben jullie recent verder gedaan aan verantwoord beleggen?
”We hebben inmiddels 5% van onze totale obligatieportefeuille belegd in ‘green bonds’, duurzame obligatieleningen voor projecten die direct bijdragen aan het milieu. En we zijn lid geworden van een initiatief van de VN: de Net-Zero Asset Owner Alliance (NZAOA), een samenwerking van grote beleggers zoals pensioenfondsen die de wereldeconomie CO2-neutraal wil maken – liefst samen met andere organisaties. Zo werkt de NZAOA samen met het Wereldnatuurfonds. De leden richten hun beleggingsportefeuilles zó in dat ze in 2050 CO2-neutraal zijn. Dus in lijn met de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs. En ze willen helpen om de gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot maximaal 1,5 graden Celsius in 2100.”

Als grote aandeelhouder kun je bedrijven waarin je belegt aanspreken op fout gedrag. Maar je kunt die aandelen ook verkopen. Wat heeft jullie voorkeur?
“Het eerste. Als je ‘stemt met je voeten’ door je aandelen te verkopen, raak je ook al je invloed op zo’n bedrijf kwijt. Wij gaan met bedrijven het liefst in dialoog, om te kijken of en hoe ze hun gedrag kunnen verbeteren. En we stemmen mee op aandeelhoudersvergaderingen. Vorig jaar hebben we met 482 ondernemingen in 39 landen gepraat over hun duurzaamheidsbeleid; dat zorgde in 242 gevallen tot aantoonbaar resultaat.”

Da’s gemiddeld bijna twee gesprekken per werkdag. Doen jullie die zelf?
“Dat niet. Columbia Threadneedle voert die gesprekken namens tientallen grote institutionele beleggers, waaronder wij. Samen maak je als beleggers een supersterke vuist; veel sterker dan wij als pensioenfonds ooit in ons eentje zouden kunnen.”

ABP stapte onlangs uit Shell. Hoe vaak krijg jij de vraag of Pensioenfonds Detailhandel die stap ook heeft gezet?
“Een paar keer per maand. En het antwoord is nee. Zoals ik al zei: wij geloven meer in het gesprek aangaan – en in engagen zoals we dat noemen – dan in te snel weglopen.”

Hans Stegeman, beleggingsstrateeg van Triodos Bank, bekritiseerde laatst in een interview het vertrek van ABP uit Shell. Zijn stelling: juist als je heel veel geld hebt, kun je de koers van een bedrijf veranderen.
“Dat klopt: zodra je geen aandeelhouder meer bent, heb je minder invloed. Bovendien, het is vrij gemakkelijk om minder uitstoot in onze portefeuille te bewerkstelligen door bepaalde bedrijven uit te sluiten. Maar er verandert dan feitelijk weinig aan de uitstoot in de wereld. Dat ABP die stap heeft gezet, juich ik overigens wel toe, vanwege het positieve schokeffect. Maar wij maken andere keuzes.”

Waar ligt voor jullie de grens – wanneer zouden jullie een aandeel wegdoen, of uit een sector stappen?
“We verkopen onze belegging, of sluiten bedrijven uit, als we constateren dat er echt niets valt te veranderen of ze een hoog klimaatrisico hebben. Op dit moment onderzoeken we een aantal bedrijven met weinig veranderpotentieel en grote CO2-uitstoot. Op basis daarvan zullen we besluiten wat we met die bedrijven gaan doen.”

Daarnaast investeren jullie nu ook diréct in verantwoorde beleggingen?
“Ja, we beleggen 1% van onze totale beleggingsportefeuille in ‘positieve impact investeringen’. Die portefeuille is nu in opbouw. Eén procent klinkt niet veel, maar gaat wel om € 300 miljoen. Die beleggen we niet indirect via een index, wat we ‘indirect beleggen’ noemen, maar direct in leningen aan bedrijven, startups en duurzame initiatieven, voor meetbare positieve impact.”

Om welke beleggingen gaat dat dan?
“We werken hiervoor samen met drie gespecialiseerde impactfondsen die elk € 100 miljoen voor ons beleggen. Polestar Capital biedt bijvoorbeeld leningen aan producenten die bakstenen en andere bouwmaterialen maken van gerecycled materiaal, Tikehau Capital aan het verduurzamen van Europese bedrijven en Symbiotics aan ondernemingen in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld aan een bank in Mongolië die geld uitleent voor het gebruik van duurzame energie en energiezuinige producten, en voor de aankoop van elektrische voertuigen.”

Mooie initiatieven. Waarom stappen jullie daar maar met 1% in? Waarom niet meteen bijvoorbeeld 20%?
“Als het goed gaat, kunnen we het uitbreiden. Onze eerste verantwoordelijkheid is om netjes om te gaan met het geld van onze deelnemers, zodat die kunnen rekenen op een solide pensioenvoorziening. We breiden wel onze indirecte impactinvesteringen uit, zoals groene leningen en de omzet die bedrijven uit verkoop van duurzame producten en diensten halen. In ons Klimaatactieplan verdubbelen we daar de ambitie. We willen naar 20% in zulke zogeheten groene beleggingen.”

Gaat het jou allemaal wel snel genoeg?
“Van nature ben ik een positief ingesteld mens. Maar nee, de klimaattransitie gaat mij te langzaam. Recente klimaatrapporten zoals van het IPCC zijn niet erg positief, helaas. En met de opwarming van de aarde gaat het de verkeerde kant op. Positief is wel dat meer en meer bedrijven werk maken van verduurzaming en dat steeds meer consumenten steeds bewustere keuzes maken. Probleem is dat die keuzes vaak geld extra kosten. Niet iedereen kan die hogere lasten dragen, zeker niet met de torenhoge inflatie van nu. Daarom is er in mijn ogen zo’n belangrijke rol weggelegd voor overheden. Die hebben de instrumenten om duurzaam gedrag van zowel bedrijven als burgers aan te jagen.”

Ben jij in klimaatdiscussies genuanceerd of vooral fanatiek?
“Haha, leuke vraag. Als ik dan toch moet kiezen, eerder genuanceerd. Ik ben praktisch en doelgericht. Ik zet me het liefst in voor dingen waar ik verschil kan maken, waar ik dingen positief in beweging kan brengen. Als belegger kun je altijd redenen bedenken om iets niet te doen; maar wij hebben genoeg redenen om dingen wél te doen: wél duurzamer, wél gericht op meer impact. En niet later, maar nu!”

Lekker ongeduldig?
“Ja, en vooral vastberaden. Helemaal perfect zal het misschien niet snel worden, net als in je persoonlijke leven. Nuances en compromissen zullen er altijd wel zijn. Maar door mijn werk kan ik wel een steentje bijdragen. We zijn de laatste jaren al veel bewuster verantwoord gaan beleggen, en daar gaan we gestaag mee door. Ons Klimaatactieplan – onze route naar CO2-neutraal in 2050 – is een volgende stap in de goede richting. Dit is pas het begin. We kunnen en mogen niet achterover leunen!”